Բառակազմություն

Բառակազմություն

Բառերն ըստ կազմության լինում են 4 տեսակի՝ պարզ, ածանցավոր, բարդ և բարդ ածանցավոր:

Այն բառերը, որոնք կազմված են միայն մեկ արմատից , կոչվում են պարզ, օրինակ սեղան, կատու, մարդ, առավոտ…:

Մեկ արմատից և մեկ կամ մի քանի ածանցներից կազմված բառերը կոչվում են ածանցավոր, օրինակ մայրություն, անգլուխ, մսեղեն, չտես…

Երկու և ավելի արմատներից կազմված բառերը կոչվում են բարդ բառեր, օրինակ՝ մարդակեր, հացթուխ, հորեղբայր, լավատես…

Բարդ բառերի կազմի արմատները հաճախ միանում են ա տառով, որը կոչվում է հոդակապ, օրինակ՝ գր+ա+տախտակ, դաս+ա+գիրք…

Բարդ ածանցավոր են կոչվում այն բառերը, որոնք կազմված են մեկից ավելի արմատներից և մեկ կամ մի քանի ածանցներից, օրինակ՝ գրապահարան, անմարդաբնակ, լավատեսություն..

Հայերենում ածանցները դրվում են կամ բառի սկզբում կամ բառի վերջում:

Բառի սկզբում դրվող ածանցները կոչվում են նախածանցներ, օրինակ՝ ան, չ, տ, դժ, վեր, արտ, ներ..: Անհամ, չկամ, դժգոհ, վերելակ, արտահանել, ներկրել…

Բառի վերջում դրվող ածանցները կոչվում են վերջածանցներ, օրինակ, ություն, եղեն, ուհի, ստան, արան, իչ…: Լավություն, գրիչ, հացեղեն, Հայաստան, պահարան

Առաջադրանքներ

1. Բառերը բաժանեք արմատների, ածանցների. Չմոռանաք հոդակապը:

Օրինակ՝ Մարդակեր =մարդ+ա+կեր

Դասացուցակ= Դաս+ա+ցուցակ, մարդակեր=մարդ+ա+կեր, լուսամուտ= լուս+ա+մուտ, խոշորացույց=խոշոր+ա+ցույց, ցուցամատ=ցուց+ա+մատ:

2. .  Կազմեք բառեր վատ, վարդ, մայր, հին, գիր բառերով:

Գրատախտակ, հնություն, մայրաքաղաք, վարդագույն, վատառողջ:

3. Ա խմբի բառերին միացրեք Բ խմբի ածանցները և ստացեք նոր բառեր:

Ա. Հաց, հայ, հնդիկ, հոտ, գոհ, գարուն

Բ. Եղեն, ան, դժ, ային, ստան, ուհի

Հացեղեն, հայուհի, Հանդկաստան, անհոտ, դժգոհ, գարնանային:

Ա խմբին միացնելով  Բ խմբի բառերը ստացա ածանցավոր բառեր:

4. ան, ուհի, չ, դժ, ություն, ային ածանցներով և տրված արմատներով ստացեք որքան հնարավոր է շատ ածանցավոր բառեր:

Հայ, գեղեցիկ, վրացի, բժիշկ, երգիչ, գույն, հնդիկ, համ, օգուտ, լավ, աշուն, բարի, չար, հին, գարուն, հոտ, քաղաք:

Հայություն, երգչուհի, անօգուտ, բժշկուհի, գեղեցկություն, հայուհի, դժգույն, գունային, անգույն, հնդկուհի, չօգուտ, անօգուտ, օգնություն, լավություն,  աշնանային, բարություն, հնություն, անհոտ, հոտային, գարնանային, գեղեցկուհի, վրացուհի, բժշկություն, երգչային, քաղաքային:

Leave a comment